(Linasa) - Những ngày đầu khởi nghiệp với mô hình nấm, anh Đào Duy Linh (SN 1987, Tp.Tam Kỳ, Quảng Nam) cũng có những bước đi như bao thanh niên khao khát làm giàu. Nhưng để tạo được sự khác biệt, bền vững, anh Linh đã tập trung phát triển chuỗi giá trị của mình.

Anh Linh với mô hình trồng nấm trên giá thể.

Đến với dự án Trường Sơn Xanh

Khi thật sự lo lắng về hướng khai thác nấm linh chi, lim xanh ngoài tự nhiên một cách ào ạt của người dân bản địa, anh Linh sợ rằng, các chủng nấm quý sẽ bị tận diệt dẫn đến tuyệt chủng. Lý giải về vấn đề này, anh Linh chia sẻ, khoảng năm 2015, nhiều người biết đến giá trị của loài nấm linh chi, lim xanh nên các thương lái bắt đầu thu mua với giá cao. Thấy vậy, người dân phân ra từng nhóm lên rừng săn nấm về bán. Có làng bỏ cả việc đồng áng để lên rừng săn nấm, không phân biệt đủ tuổi hay chưa, lớn hay nhỏ, mọi người đều khai thác hết. Dù cũng từng là một thương lái, nhưng anh Linh nhận định, với tình hình này thì chắc chắn cây nấm ngoài tự nhiên sẽ không còn nữa.

Khi đang loay hoay với nhiều câu hỏi, nhiều dự định cần thực hiện, anh Linh biết tới Dự án Trường Sơn Xanh do USAID tài trợ thông qua chương trình kêu gọi tài trợ cho những ý tưởng, mô hình sinh kế hướng đến mục tiêu nâng cao sinh kế cho người dân, qua đó hạn chế tình trạng phá rừng, khai thác tài nguyên rừng bừa bãi. Nhận thấy cơ hội nhận được sự trợ giúp đã đến, anh Linh đã mạnh dạn trình bày ý tưởng và kế hoạch của doanh nghiệp về phát triển chuỗi giá trị nấm linh chi Quảng Nam gắn với cải thiện sinh kế bền vững cho người dân ở vùng nông thôn miền núi, ưu tiên đồng bào dân tộc thiểu số. Kế hoạch phù hợp với mục tiêu và phương pháp tiếp cận của Dự án, vì thế từ tháng 10/2018, Dự án Trường Sơn Xanh của USAID đã hợp tác và hỗ trợ công ty thực hiện kế hoạch mở rộng mô hình trồng nấm tại các huyện Tiên Phước, Núi Thành, Phú Ninh, Đông Giang và Nam Giang của tỉnh Quảng Nam với tổng vốn đầu tư lên tới 5,4 tỉ đồng.

Đưa cây nấm thành sinh kế bền vững

Nhằm thu thập và xây dựng cơ sở dữ liệu về các loài nấm, vào đầu năm 2019, Công ty Nấm Linh Chi Quảng Nam của anh Linh đã tổ chức đoàn khảo sát để thu thập số liệu sơ cấp về nguồn nấm lim xanh, nấm linh chi từ tự nhiên. Hoạt động đã tổng hợp được danh mục các loài nấm linh chi phát hiện bao gồm 11 loài nấm quý hiếm ở vùng nhiệt đới gió mùa tại các huyện Tiên Phước, Đại Lộc, Đông Giang, Nam Giang, Tây Giang của tỉnh Quảng Nam.

Giáo sư Shoji Ohga tại phòng thí nghiệm trung tâm Chuyển giao Công nghệ Nấm Linh chi Quảng Nam.

Bắt tay ngay vào việc bảo tồn các nguồn gen, công ty Nấm Linh Chi Quảng Nam đã phối hợp với giáo sư Shoji Ohga - chuyên gia về nấm linh chi tại Đại học Kyushu Nhật Bản để chuyển giao công nghệ ươm tạo và nuôi trồng nấm Lim xanh và nấm Linh chi. Công ty đã thành lập Trung tâm Chuyển giao Công nghệ Nấm Linh chi Quảng Nam với nhiệm vụ nghiên cứu, phân lập và cấy phôi giống các loại nấm Linh chi. Tại đây, đội ngũ kỹ thuật viên về nấm Linh chi của công ty được đào tạo để chuyển giao công nghệ nuôi trồng nấm cho người dân có nhu cầu ở các địa phương trong tỉnh. Tạo tiền đề để xây dựng một chuỗi cung ứng nấm Lim xanh, nấm Linh chi của tỉnh Quảng Nam hoàn chỉnh, bền vững và có tính cạnh tranh.

Người dân có nguồn thu nhập ổn định nhờ tham gia vào Tổ hợp tác trồng nấm.

Sau hơn hai năm triển khai Dự án phát triển chuỗi giá trị Nấm Linh chi Quảng Nam, Công ty Nấm Linh chi Quảng Nam đã mang lại những kết quả tích cực cho cả công ty và cộng đồng người dân trong vùng dự án. Đã có 2 mô hình khai thác nấm bền vững trong tự nhiên và 17 mô hình trồng nấm được xây dựng với hơn 500 người dân được hưởng lợi tại 5 huyện miền núi Quảng Nam. Mô hình mang lại nguồn thu nhập tăng thêm ổn định cho những hộ dân sống gần rừng. Bà Võ Thị Vui (huyện Tiên Phước, Quảng Nam) chia sẻ: “Nhờ tham gia vào Tổ hợp tác trồng nấm do Công ty Nấm Linh Chi Quảng Nam tổ chức mà bản thân tôi mỗi năm có nguồn thu nhập tăng thêm khoảng 20 - 30 triệu đồng. Nếu tự mở trại nấm thì thu nhập sẽ cao hơn rất nhiều”.

“Chuỗi giá trị nấm được hình thành, thành công nhất là thay đổi trong ý thức của người dân sống gần rừng, giúp họ biết đến lợi ích của tài nguyên thiên nhiên như cây nấm, từ đó có trách nhiệm bảo vệ rừng hơn, giúp họ có thêm sinh kế nhờ việc trồng và khai thác nấm bền vững. Ngoài ra, thông qua các mô hình của người dân, chúng tôi cũng có nguồn nấm nguyên liệu dồi dào để phát triển sản phẩm mới, ngoài nấm thô, nấm thái lát như lâu nay thì Công ty Nấm Linh Chi Quảng Nam đã ra mắt sản phẩm cà phê hòa tan nấm lim xanh Linasa và trà hòa tan nấm lim xanh Linasa. Đây là 2 sản phẩm chủ lực để phát triển thương hiệu của công ty trong thời gian tới” - anh Linh chia sẻ.

Trà hòa tan nấm lim xanh Linasa và Cà phê hòa tan nấm lim xanh Linasa.